تعریف و اهداف مدارس هوشمند

امروزه مهم ترین دغدغه نظام آموزشی و پرورشی یک کشور، ایجاد بستری مناسب جهت رشد و تعالی سرمایه های فکری در جامعه اطلاعاتی و دانایی محور می باشد. برای آن که همه گروه های اجتماعی قادر باشند به طور موثر در چنین جامعه ای مشارکت داشته باشند، باید یادگیری پیوسته، خلاقیت، نوآوری و نیز مشارکت فعال و سازنده را بیاموزند.

تحقق این امر مستم تعریف مجدد و نوینی از نقش و کارکرد مدرسه ها به عنوان اصلی ترین نهاد آموزشی در جامعه می باشد.مدارس هوشمند رویکرد جدید آموزشی است که با تلفیق فناوری اطلاعات و برنامه های درسی، تغییرات اساسی در فرایند یاددهی و یادگیری را به دنبال خواهد داشت.

در این رویکرد نقش معلم به عنوان راهنما و نه انتقال دهنده  دانش، نقش دانش آموز به عنوان عضو فعال، خلاق، نقاد و مشارکت جو، به جای عضوی منفعل و مصرف کننده دانش و نظام ارزشیابی به صورت فرایند محور نه نتیجه محور، تغییرخواهد نمود.

مدارس هوشمند از دستاوردهای مهم توسعه فناوری اطلاعات در برنامه های آموزش و پرورش می باشد که فوائد و آثار و نتایج آن نه تنها در محیط آموزشی تاثیرات خود را خواهد داشت بلکه تحولی نوین همراه با تجارب واقعی محیط زندگی دانش آموزان و فردای آن ها  خواهد بود، در قرن بیست و یکم تصور آن است که دانش آموزان به جای کیف های مملو از کتاب های درسی حجیم، با کامپیوترهای کیفی Laptap سرکلاس درس حاضر خواهند شد.

امکان دسترسی آن ها به اطلاعات نامحدود را فراهم خواهد ساخت. امتحانات از طریق رایانه انجام خواهد شد و دانش آموزانی که به علت بیماری نتوانند در کلاس درس حاضرشوند، قادر خواهند بود در منزل از طریق رایانه ها درس های خود را دنبال کنند.

 در مدرسه هوشمند فلسفه آموزشی بر این موضوع تاکید دارد که هر کس بیشتر توانایی دارد  می تواند بیشتر یاد بگیرد و برنامه آموزشی طوری طراحی می گردد که تمامی نیازهای متفاوت و توانایی های دانش آموزان را پوشش دهد. 

تحولات  علمی در سال های اخیر به خصوص در زمینه فناوری اطلاعات وم تجدید نظر در امر آموزش و پرورش را صد چندان نموده است تا بتوان از این طریق همگام با تحولات علمی و اطلاعات هزاره جدید حرکت نمود.

براساس تحقیق ارائه شده توسط آقای دیوید پرکینز ( David perkins ) از دانشگاه هاروارد که نقش اولیه را در طراحی و توسعه مدارس هوشمند smart schooL ایفا کرده  این مدارس دارای 8 اصل یاتئوری اساسی یادگیری می باشد که عبارتند از :

1- مدرسه به عنوان سازمان یادگیری : مدرسه نه فقط برای دانش آموزان بلکه برای معلمان مدیران و حتی اولیای دانش آموزان نیز محیط یادگیری است و سازمان یادگیری مدارس هوشمند به نحوی است که دریک فرایند طبیعی از تعیین هدف ها، محتوا، ارزشیابی و نحوه نظارت برخود و خلق سیستم پویا کلیه اعضا مشارکت دارند.

2- ارزشیابی یادگیری محور:  ارزشیابی برمحور یادگیری است نه محصول وننتیجه کار به نحوی که دانش آموزان و معلمان را دریک فرایند درگیر نموده و نتیجه ارزشیابی برمحور کیفیت و کاربرد آن برروی دانش آموزان قرارمی گیرد و آزمون ها در بهترین شرایط به عنوان ابزار ارزشیابی به کاربرده می شوند.

3- دانش زایشی : در مدارس  هوشمند با ارائه محتوای مناسب بیش ترین تاثیر را بر رشد فکری و عملی دانش آموزان می گذارد و به جای مصرف  اطلاعات و دانش توسط دانش آموزان به توانایی تولید دانایی نیزمجهزمی شوند.

4- تاکید بردرک و شناخت اهداف : اهداف برنامه ها و فعالیت های مدارس هوشمند برای دانش آموزان قابل درک به نحوی که خروجی های مدارس براساس اهداف از پیش تعیین شده تنظیم می گردند و به همین منظور دانش آموزان از مشارکت وهمراهی بیش تر و مناسب تری در امر یادگیری برخوردار خواهند بود.

5- تاکید بر هوش اکتسابی : تحقیقات ومطالعات نشان می دهد که با آموزش روش های تفکر ، به ویژه روش های تلفیقی و روش های فعال تدریس دانش آموزان می توانند از هوش و قدرت تفکر بالاتری در امر یادگیری برخوردار باشند.

6- تاکید برتدریس مهارت و انتقال : از دیگر اصول یادگیری درمدارس هوشمند ، استفاده ا ز فنون وروش های تدریسی است که ضمن تقویت انگیزه آنان اوامر یادگیری شبیه سازی و الگو گیری ازآن برای آن ها فراهم گردد و این امر موجب می شود که دانش آموزان نسبت به انتقال این مهارت به دیگران به طور خودکار ا قدام نمایند. این نکته در فرایند یادگیری نقش بسیار مفید و موثری را ایفا می کنند.

7- یادگیری محصول تفکراست : آماده سازی دانش آموزان برای تفکر زمینه منطقی نمودن امور را برای آن ها فراهم می نماید.

8- شمول همگانی  : از دستاوردهای تفکر خلاق و درک عمیق از مسائل ، آماده نمودن  دانش آموزان و حتی معلمان درحل مشکلات پیچیده و غامض آموزشی است، در مدارس هوشمند دانش آموزان ومعلمان این علاقه را به راحتی بروز می دهند و با تکیه برخلاقیت و نوآوری وارائه روش های جدیددرحل مشکلات اقدام می نمایند.

 یادگیری در مدارس هوشمند به شکل سنتی وخواندن طوطی وار نیست بلکه یادگیری اکتشافی - معنی دار وشناختی مطرح است.  دیدگاه برنامه درسی مبتنی برمعنی دار بودن ومسوولیت پذیری فرد درجامعه است. وظیفه مدارس پیشرو و هوشمند آن است که مهارت های زندگی را به دانش آموز بیاموزد و فرصت تمرین آن ها را نیز در کلاس و مدرسه به وجود آورد. در مدارس پیشرو و هوشمند، مسائلی از قبیل افت تحصیلی، ترک تحصیل، گریز و بیزاری از مدرسه در بین دانش آموزان کم تر به چشم می آید.

هفت اصل کلیدی در مدارس هوشمند عبارتند از :

1 - دانش خلاق

2 - استعداد یادگیری

3 - توجه به فهم مطالب

4 - آموختن با هدف تسلط و انتقال آن

5 - ارزیابی آموخته ها به شکل متمرکز

6 - غلبه بر مشکلات

7 - مدرسه به عنوان یک سازمان آموزشی

اهداف مدرسه هوشمند

هدف از ایجاد این‌گونه مدارس عبارت است از:

‌          رشد همه جانبه دانش‌آموزان (ذهنی ، جسمی ، عاطفی و روانی)

‌          ارتقاء توانایی‌ها و قابلیت‌های فردی

‌          تربیت نیروی انسانی متفکر و آشنا به فن‌آوری

‌          افزایش ارتقاء و مشارکت مردمی